«Απού να τρέξει πόσσω του το μέλιν τζ̆αι το γάλαν»: Ο Χριστόφορος Παλαίσ̆ ης, ο Νεοκλής Κυριαζής και ο πρώτος οργανωμένος Κατακλυσμός Λάρνακας του 1918

Μέχρι το 1918, οι εορτασμοί του Κατακλυσμού στη Λάρνακα δεν ήταν οργανωμένοι. Γίνονταν βαρκάδες,ο κόσμος έτρωγε και έπινε στους αυτοσχέδιους καφενέδες κατά μήκος της προκυμαίας και όσοι ήθελαν τραγουδούσαν, χόρευαν ή τσιάττιζαν ανάμεσα στο πλήθος. Το 1918, όμως, με πρωτοβουλία του Σκαλιώτη γιατρού και ιστοριοδίφη Ν.Γ. Κυριαζή, οι εορτασμοί ανανεώθηκαν, υιοθετώντας έναν πιο οργανωμένο χαρακτήρα.

Η κυριότερη πηγή που έχουμε για τον πρώτο αυτό «ανανεωμένο» Κατακλυσμό που πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουνίου 1918 προέρχεται από ένα ποιητάρικο (μακροσκελές, δηλαδή, ποίημα σε δεκαπεντασύλλαβο στίχο) του Αυγορίτη ποιητάρη Χριστόφορου Παλαίσ̆η (1872–1949),ο οποίος ήταν παρών και έλαβε μέρος στην εκδήλωση. Από το ποίημα αυτό – 454 στίχων συνολικά – με τίτλο «Η πανήγυρις του Κατακλυσμού εν Λάρνακι την 10^ην Ιουνίου 1918», μαθαίνουμε ότι στους προ του 1918 εορτασμούς, είχε μείνει «μόνον ρεμπελιόν, καβκάες τζ̆’ αταξία». Το 1918 όλα αυτά θεσμοθετούνται, αξιολογούνται από επιτροπή και δίνονται βραβεία στους καλύτερους. Ο ρόλος του Κυριαζή στο να ανανεώσει τους εορτασμούς ήταν, σύμφωνα με τον Παλαίσ̆η, καθοριστικός.

Το άρθρο αυτό καταπιάνεται με τις μουσικοποιητικές εκδηλώσεις στη γιορτή του Κατακλυσμού του 1918, αλλά και, όπου οι πηγές το επιτρέπουν, με τη γιορτή προ του 1918. Συζητώντας το πριν και το μετά, θα δούμε τη σχέση του αστικού περιβάλλοντος της Λάρνακας με τα χωριά, αλλά και τον ρόλο των «γραμματιζούμενων» της εποχής στη διαμόρφωση των έργων και του γούστου των συχνά αγράμματων συμμετεχόντων. Τι είδους σχέση υπήρχε μεταξύ των δύο; Πώς καθόριζε το αστικό περιβάλλον το πώς εκπροσωπούνταν τα χωριά στην πόλη; Και ποια ήταν, τελικά, η επιρροή αυτού του πρώτου οργανωμένου Κατακλυσμού στο πώς εξελίχθηκαν οι εορτασμοί τον επόμενο αιώνα;